Het beeld dat in de media wordt geschetst over het fenomeen ‘shock’ komt niet overeen met de werkelijkheid. In veel films wordt ‘shock’ gezien als het moment dat iemand geschrokken is van een ernstige situatie. Niets is minder waar. Wat is shock en wat is het vooral ook niet?
Wat is shock?
Shock is een levensbedreigend letsel dat veroorzaakt wordt door een tekort aan circulerend vocht. Hier gaat het dus om een medische shock en niet om een emotionele shock, wat vaak gedacht wordt. We gaan hieronder verder in op wat shock is, welke symptomen hierbij horen en hoe shock veroorzaakt wordt.
Wat gebeurt er in het lichaam als iemand in shock is?
Door verschillende oorzaken kan er een tekort aan vocht in het lichaam aanwezig zijn. Voorbeelden hiervan zijn diarree, overmatig overgeven en soms bij het hebben van grote brandwonden. Grote brandwonden kunnen namelijk grote blaren met veel vocht veroorzaken, soms met een tekort aan circulerend vocht als gevolg. Daarnaast kan een persoon ook te weinig bloed in de aderen hebben, door inwendige of uitwendige bloedingen). Dit zorgt ervoor dat er te weinig zuurstof naar de organen getransporteerd wordt en afvalstoffen niet worden afgevoerd. Dit tekort aan bloed kan ook een shock veroorzaken.
Hoe reageert een lichaam op shock?
De reactie van het lichaam is om de vitale functies te beschermen. Het lichaam doet dit door de bloedvoorziening van de vitale functies voorrang te geven. Het bloed wordt hierbij vooral naar het hart, de longen en de hersenen van het slachtoffer gepompt. Hierbij zal het bloed niet of minder naar andere delen van het lichaam worden vervoerd. Hierbij zul je signalen van shock ervaren.
Shock verschijnselen
Bij shock laat het lichaam van buiten naar binnen signalen zien. Shock is een geleidelijk proces waarbij het slachtoffer zich steeds slechter voelt. Hieronder leggen we uit hoe dit in zijn werk gaat:
- Eerst krijgt de huid minder vocht waardoor het slachtoffer bleek wordt
- Dan krijgen de slijmvliezen minder vocht, wat voor dorst kan zorgen
- Spieren krijgen geen voeding, waardoor het slachtoffer zich slap voelt
- De spijsvertering wordt uitgezet, hierdoor heeft drinken geen zin
- Uiteindelijk zal er niet genoeg vocht zijn voor de hersenen, dit zorgt voor verwardheid of bewusteloosheid
- Als de longen en het hart voor een te lange tijd ook geen vocht meer krijgen zal het slachtoffer sterven
Hoe kan je shock herkennen?
Bij shock ziet iemand er vaak slecht uit en maakt hij de indruk dat hij ziek is. Hij heeft vaak een bleke, grauwe en vale huidskleur en bleke nagelbedden. Iemand met shock voelt zich ellendig, onrustig en slap. Ook voelt hij zich vaak koud, klam en kan hij dorstig zijn. Hevige rug- en buikpijn horen ook bij de symptomen van shock.
Wat te doen bij vermoeden van shock?
Wat doe je bij shock? Bel 112, ook bij alleen het vermoeden van shock. Soms is shock namelijk lastig te herkennen, dus een vermoeden is genoeg om 112 te bellen. Hoe sneller de hulpdiensten er zijn, hoe beter. In de tussentijd kan jij ervoor zorgen dat het slachtoffer zich zo min mogelijk inspant. Als er een uitwendige bloeding is, is het belangrijk om deze te stelpen. Help het slachtoffer te gaan liggen, bij voorkeur op zijn rug, maar laat hierin zelf het slachtoffer de houding bepalen als hij dit wilt. Bescherm het slachtoffer tegen de kou, maar warm hem niet actief op. Geef daarnaast ook geen eten of drinken.
Voorbeelden van shock
Iemand heeft een gebroken been en het lijkt erop dat het slachtoffer niet in levensgevaar is. Toch kan het zijn dat het bot dat gebroken is een (slag)ader in het been heeft beschadigd. Dit kan voor een inwendige bloeding zorgen en shock veroorzaken. Let op de volgende signalen: het slachtoffer geeft aan dat hij dorst heeft, hij ziet er bleek uit, is hangerig en lijkt verward. Uiteindelijk is het slachtoffer slap en reageert hij niet meer. Voor een beenbreuk moet 112 gebeld worden. Geef hierbij aan de meldkamer door als je ook maar één van de shock verschijnselen opmerkt.
Een ander voorbeeld van shock is bij baby’s die twee of meer voedingen hebben gemist, om wat voor reden dan ook. Het lichaam van de baby kan hierbij in shock raken omdat er een tekort aan vocht is. Dit kan extra snel gaan bij een baby met maag- en darmproblemen. Let erop als een baby diarree heeft en geen eetlust meer heeft. Neem hierbij het zekere voor het onzekere en bel 112.
Een ongeluk zit in een klein hoekje. Boek nu jouw EHBO-cursus en leer zelfverzekerd handelen in geval van nood. Wist je dat 80% van de Nederlandse zorgverzekeraars een EHBO-cursus van Livis vergoeden? Check hier jouw voordeel.
Meest gekozen
EHBO Baby's en Kinderen
Leer zelfverzekerd eerste hulp verlenen bij veel voorkomende ongelukken bij baby's en kinderen. Voorkom dat je niet weet wat je moet doen in geval van nood en maak het verschil bij levensbedreigende situaties.
Meest gekozen
Levensreddend handelen bij volwassenen
Leer reanimeren en eerste hulp verlenen bij veel voorkomende ongelukken bij volwassenen. Voorkom dat je niet weet wat je moet doen in geval van nood en maak het verschil bij levensbedreigende situaties.
E-learning
E-learning Eerste hulp aan Kinderen
Leer in deze e-learning meer over hoe je zelfverzekerd handelt bij veel voorkomende ongelukken bij baby’s en kinderen.
E-learning
E-learning Levensreddend handelen bij volwassenen
Leer in deze e-learning meer over wat je moet doen bij vaak voorkomende ongelukken bij volwassenen.
